Ülkemizde çocuk cerrahisi eğitimi alan bir Çocuk Cerrahı kabaca yenidoğan döneminden 18 yaşına kadar, beyin cerrahisi, ortopedi ve kalp-damar cerrahisi ilgi alanları dışında kalan hemen her sistemde çocukluk çağında ortaya çıkan cerrahi sorunların tedavisi ile uğraşan kişidir. Bunların dışında, özellikle yenidoğan döneminde olmak üzere özellikle gastrointestinal ve solunum sistemini ilgilendiren doğumsal (konjenital) anormallikler çoğu zaman Çocuk Cerrahisinin ilgi alanı içindedir.
Çocuk Cerrahı olabilmek için, 6 yıllık tıp eğitiminden sonra ihtisas veren merkeze göre değişebilen 5-6 yıllık süre ile, "çocuk cerrahisi ihtisası" veren üniversite hastanelerinde veya eğitim araştırma hastanelerinde asistanlık dönemi gerekir. Bu sürenin sonunda aynı bölümde yapılan bir sınav ile Sağlık Bakanlığı onaylı uzmanlık belgesi elde edilir.
Çocuklar, Küçültülmüş Erişkinler Değildirler!!!
Çocukları ilgilendiren bazı hastalıklar erişkinlerde hiç görülmez, ya da erişkinlerdekine benzer şekilde görülen hastalıklarda tedavi yaklaşımları erişkinlerinkinden çok daha farklı olabilir. Çocuk bedeninin anatomisi, fizyolojisi, metabolizması erişkinden tümü ile farklı olduğundan cerrahi uygulanacak çocuğun, tamamen çocuk cerrahisi üzerine eğitim almış hekimlerce değerlendirilmesi çok önemli bir noktadır. Çocuklar çoğu zaman şikayetlerini tam olarak ifade edemez, doktorun sorularına yeterli cevap veremez ve muayene sırasında sabırlı ve uyumlu davranamaz.
Çocuk cerrahları, sadece çocuklarla uğraştığından, çocukları anlamaya, ifade edemedikleri tıbbi sorunu ortaya çıkarmaya ve en önemlisi çocuğa gerekli sabrı göstermeye alışık kişilerdir. Çocuk cerrahları kıyafetlerinden tavırlarına kadar, genellikle doktordan korkan çocuğu rahatlatmaya azami özeni gösterir.
Çocuk Cerrahisi tarafından cerrahi tedavisi yapılan başlıca sorunlar ve uğraşı alanları şunlardır:
Anne karnında tanımlanan anormallikler (Solunum sistemi, böbrekler ve mesane ile ilgili sorunlar, diyafragma hernisi, karın duvarı anormallikleri, yemek borusu/bağırsak atrezileri bazı doğumsal tümörler…)
Yenidoğan ve bebeklik dönemi sorunları: Yenidoğan döneminde (0-28 gün) saptanan doğumsal anormallikler
- Solunum sistemi ve akciğer anomalileri
- Yemek borusu anomalileri
- Mide ve bağırsak sistemi anomalileri
- Karaciğer ve safra yolları anomalileri
- Böbrekler, idrar yolları ve mesane anomalileri
- Karın duvarı oluşum anomalileri
- Doğumsal tümörler
1. Bebeklik döneminde (2-24 ay) saptanan sorunlar:
- Doğumsal anomaliler (solunum sistemi, mide-bağırsak sistemi, üreme ve idrar yolları)
- Bağırsak kanamaları
- İnvajinasyon (bağırsakların içiçe geçmesi- düğümlenmesi)
- Meckel divertikülü
- Pilor stenozu (mide çıkımı) darlığı
- Safra yolu tıkanıklıkları
2. Her yaşta sık rastlanan sorunlar:
- Cerrahi sorunlar
- Kasık fıtığı (inguinal herni)
- Hidrosel
- İnmemiş testis (kriptorşidizm)
- Göbek fıtığı (umblikal herni)
- Apandisit
- Bağırsak tıkanıklıkları
- Solunum ya da mide-bağırsak sistemine kaçan yabancı cisimler
- Cerrahi olmayan sorunlar
- Kabızlık, makatta yırtık (anal fissür)
- Yineleyen idrar yolu enfeksiyonları
- Dışkı ve idrar kaçırma sorunları (enkoprezis, enürezis)
- Yineleyen karın ağrıları
- Kusma
3. Özellikli sorunlar
- Yemek borusu ile ilgili sorunlar
- Mide reflüsü (gastro-özofageal reflü)
- Yemek borusu yanıkları ve darlıkları (koroziv özofajit)
- Yutma güçlükleri (özofageal web, akalzya)
- Mide-bağırsak sistemi ile ilgili sorunlar
- Mide çıkışı darlıkları (infantil hipertrofik pilor stenozu)
- İnce ve kalın bağırsak tıkanıklıkları (intestinal obstrüksiyon); Hirschsprung hastalığı (konjenital agangliyonik megakolon)
Anüs yokluğu (anal atrezi)
- Karaciğer ve safra yolları ile ilgili sorunlar
- Karaciğer kistleri (basit kistler, kisthidatik)
- Doğumsal safra yolları anormallikleri (koledok kisti)
- Pankreas anormallikleri
- Safra kesesi taşı (Kolelityazis)
- Böbrek ve idrar yolları ile ilgili sorunlar
- Böbrek çıkımı darlığı (üretero-pelvik darlık, UPD)
- Böbrek reflüsü (veziko-üreteral reflü, VUR)
- İdrar yollarında darlık (Üreterovezikal darlık (UVD), posterior üretral valv (PUV))
- Taş hastalığı (Ürolityazis, Nefrolityazis)
- İdrar deliğinin normal yerinde olmaması (peygamber sünnetli olmak, hipospadyas, epispadyas)
- Mesane ön yüzünün olmaması (Ekstrofi vezika)
- Cinsel farklılaşma bozuklukları (çift cinsiyetli olma, ambigus genitale)
- Kız çocuklarına özgü sorunlar
- Yumurtalık kistleri, yumurtalık dönmesi (over kistleri, over torsiyonu)
- Rahim ya da vajenin olmaması ya da tıkalı olması
- Kızlık zarının kapalı olması (imperfore himen)
- Dış genital organlarda yapışıklık (labial sineşi, labial füzyon)
- Çocukluk çağı tümörleri
- Böbrek ve böbreküstü bezi tümörleri (Wilm’s tümörü, Nöroblastom)
- Karaciğer tümörleri (Hepatoblastom, hepatosellüler karsinom)
- Lenf bezi tümörleri (Lösemi ve lenfomalar)
- Kas dokusu tümörleri (rabdomyosarkom), yumuşak doku tümörleri
- Salgı bezleri (endokrin) sistemi tümörleri (tiroid, pankreas, böbreküstü bezi cerrahi hastalıkları)
- Testis (erkeklerde yumurta) ve over (kızlarda yumurtalık) tümörleri
- Karın ve göğüs duvarı anormallikleri
- Doğuştan karın kasları yokluğu (Prune Belly sendromu)
- Göğüs duvarının içe çökük olması (kunduracı göğsü, pektus ekskavatum)
- Göğüs duvarının dışa doğru çıkıntılı olması (güvercin göğsü, pektus karinatum)
- Diğer sorunlar
- Damarlar ve lenf sistemi ile ilgili sorunlar (hemanjiom ve lenfanjiomlar)
- Boyunda eğrilik (tortikollis)
- Yabancı cisim yutma (yemek borusunda, mide veya barsaklarda yabancı cisim)
- Soluk borusuna yabancı cisim kaçması (trakea veya bronşlarda yabancı cisimler)
4. Çocukluk çağı travmaları
- Yanıklar
- Düşmeler
- Kazalar,
- Künt ya da delici travmalar
5. Genel işlemler
- Sünnet
- Hipospadias (distal ve proksimal tipleri)
- Penisin yapısal bozuklukları
- Ventral kurvatür (penisin öne doğru eğri olması)
- Lateral kurvatür (penisin sola veya sağa doğru eğri olması)
- Penil rotasyon (penisin sola veya sağa doğru dönük olması)
- Endoskopiler
- Yemek borusu endoskopisi (özofagoskopi)
- Rektum endoskopisi (rektoskopi)
- İdrar yolları endoskopisi (üretroskopi ve sistoskopi)
- Laparoskopik cerrahi
- Laparoskopik apandektomi
- Laparoskopik kolesistektomi
- Laparoskopik testis araştırılması
- Laparaskopik invaginasyon tedavisi
- Laparoskopik Nissen Funduplikasyonu
- Laparoskopik splenektomi
- Laparoskopik over torsiyonu ve kitlelerine yaklaşım
- Laparoskopik organ biyopsileri